ਮੋਹਾਲੀ 7 ਮਈ 2023 – ਡਿਜੀਟਲ ਵਰਲਡ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਔਨਲਾਈਨ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਸਾਫਟ ਟਾਰਗੇਟ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਲੋਕਲ ਸਰਕਲ ਰਿਸਰਚ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਮੁਤਾਬਕ ਹਰ ਸਾਲ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 39 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤੀ ਆਨਲਾਈਨ ਘਪਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਏਜੰਸੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਆਦਾਤਰ ਆਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਹੱਥ ਕਦੇ ਵੀ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਕ ਲਗਾਤਾਰ ਖੁੱਲੇ ਹੱਥੀਂ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵੰਡਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਲਗਾਤਾਰ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸਮੱਸਿਆ?
ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਯੂਜ਼ਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੰਪਨੀਆਂ ਜੋ ਮੋਬਾਈਲ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ, ਐਂਡਰਾਇਡ ਅਤੇ ਐਪਲ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਲਈ ਅਕਸਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਪਡੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਪਲ ਦੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਐਂਡਰੌਇਡ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਸ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਤੋਂ ਵੀ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਚ ਆਈਫੋਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਰਿਸਰਚ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੇ ਐਪਲ ਡਿਵਾਈਸ ਲਈ ਨਵਾਂ ਮਾਲਵੇਅਰ (ਖਤਰਨਾਕ ਵਾਇਰਸ) ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਸਟਮ ‘ਚ ਜਾ ਕੇ ਯੂਜ਼ਰ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਇਸ ਖਤਰਨਾਕ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਇੰਸਟੈਂਟ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਵੇਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਚੈਨਲ ‘ਤੇ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਨਾਮ AMOS ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੇ ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਪਾਸਵਰਡ, ਵਾਲਿਟ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਪਤਾ, ਆਟੋ-ਫਿਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਦਿ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਚੋਰੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਵਿਕਰੀ
ਸਾਈਬਰ ਰਿਸਰਚ ਫਰਮ CRIL (ਸਾਈਬਰ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਲੈਬਜ਼) ਨੇ ਇਸ ਖਤਰਨਾਕ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੈਕਰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ ਵੇਚ ਰਹੇ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। AMOS ਵਾਇਰਸ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਚੈਨਲ ‘ਤੇ 1000 ਡਾਲਰ ਯਾਨੀ ਲਗਭਗ 82,000 ਰੁਪਏ ‘ਚ ਵੇਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੈਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਹ AMOS ਵਾਇਰਸ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ .dmg ਫਾਈਲ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੇ 25 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਚੈਨਲ ‘ਤੇ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਨਵੀਨਤਮ ਸੰਸਕਰਣ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੈਨਲ ‘ਤੇ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਲੈਪਟਾਪ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਤੋਂ ਕੀ-ਚੇਨ, ਪਾਸਵਰਡ, ਪੂਰੀ ਸਿਸਟਮ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਫੋਲਡਰ, ਫਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਆਦਿ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਵੈੱਬ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਤੋਂ ਆਟੋ-ਫਿਲ, ਪਾਸਵਰਡ, ਕੂਕੀਜ਼, ਵਾਲਿਟ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਚੋਰੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ‘ਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ‘ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਭਾਰਤੀ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਜਾਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਫੁਟਪ੍ਰਿੰਟ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਯੂਜ਼ਰ ਦੀ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਗਲਤੀ ਵੀ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸੰਚਾਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੁਆਰਾ ਅਪਰਾਧ ਕਰਨਾ
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਐਸਐਮਐਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਈ-ਮੇਲ, ਤਤਕਾਲ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਵਰਗੇ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੂਗਲ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਰਚ ਇੰਜਣ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਵੈੱਬ ਖੋਜ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਯੂਜ਼ਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੂਜ਼ਰਸ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰ ਗਲਤ ਲਿੰਕ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਯੂਜ਼ਰ ਦੇ ਡਿਵਾਈਸ ਤੱਕ ਵਾਇਰਸ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਵਾਇਰਸ ਕਿਸੇ ਡਿਵਾਈਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਡੇਟਾ ਮਾਈਨਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ। ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਵਾਈਸ ਤੋਂ ਰਿਮੋਟ ਸਰਵਰ ਰਾਹੀਂ ਹੈਕਰਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹੈਕਰ ਇਸ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਉੱਤੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਲਗਾਤਾਰ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਸੁਰਾਗ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।
ਟੈਲੀਕਾਮ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (TRAI) ਨੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਏਅਰਟੈੱਲ, ਵੋਡਾਫੋਨ-ਆਈਡੀਆ ਅਤੇ ਰਿਲਾਇੰਸ ਜੀਓ ਨੂੰ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨੱਥ ਪਾਉਣ ਲਈ AI ਆਧਾਰਿਤ ਫਿਲਟਰ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਕੁਝ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਲਗਭਗ 1,000 ਤੋਂ 1,500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਗਲਤੀ ਹੈ. ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਪੈਕੇਜਾਂ, ਤਰੱਕੀਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੁਫਤ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ, ਉਪਭੋਗਤਾ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਵਨ ਟਾਈਮ ਪਾਸਵਰਡ (OTP) ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
● ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ, ਲੈਪਟਾਪ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਅਪਡੇਟ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਡਿਵਾਈਸ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
● ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵੇਰਵੇ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਪਾਸਵਰਡ ਆਦਿ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ।
● ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰੋ ਅਤੇ ਈ-ਮੇਲਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਔਨਲਾਈਨ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਲਿੰਕਾਂ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ।
● ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਏਜੰਟ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਸਾਂਝੇ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ OTP ਆਧਾਰਿਤ ਵੈਰੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
● ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਬਾਰ ਆਨਲਾਈਨ ਠੱਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਕੰਪਨੀ ਤੁਹਾਡੀ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਉਲਟਾ ਰਕਮ ਭਰਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਣ ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਰੀ ਜੁਰਮਾਨੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਆਪਣੇ ਕਮੀਸ਼ਨ ਤੱਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
